Những dấu hiệu cảnh báo thiếu vitamin A & cách bổ sung

Vitamin A là một vi chất dinh dưỡng thiết yếu, đóng vai trò quan trọng trong nhiều chức năng của cơ thể, bao gồm thị lực, hệ miễn dịch, sự tăng trưởng tế bào và khả năng sinh sản. Cơ thể không thể tự tổng hợp được vitamin A, mà phải hấp thu qua chế độ ăn uống.

Trước khi đi sâu vào các dấu hiệu, điều quan trọng là phải hiểu rõ vitamin A hoạt động như thế nào. Vitamin A tồn tại dưới hai dạng chính: retinoids (được tìm thấy trong thực phẩm động vật) và carotenoids (tiền vitamin A, được tìm thấy trong thực phẩm thực vật). Cả hai đều đóng vai trò là chất chống oxy hóa mạnh, giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương gốc tự do.

Khi cơ thể không được cung cấp đủ dưỡng chất quan trọng này trong thời gian dài, nó sẽ bắt đầu phát ra những dấu hiệu cảnh báo thiếu vitamin A rõ ràng. Việc nhận biết sớm và bổ sung kịp thời là cực kỳ quan trọng, đặc biệt để ngăn ngừa các vấn đề về mắt vĩnh viễn.

Cùng phòng tập gym Unity Fitness tìm hiểu ngay.

1. Những dấu hiệu cảnh báo thiếu vitamin A về thị lực

Nội dung bài viết:

Vitamin A được biết đến là dưỡng chất hàng đầu cho mắt, tham gia vào quá trình hình thành rhodopsin, một sắc tố quan trọng giúp võng mạc thích nghi với ánh sáng yếu và nhìn được trong môi trường tối.

Quáng gà (night blindness)

Đây là dấu hiệu cảnh báo thiếu vitamin A sớm nhất và phổ biến nhất, thường xuất hiện đầu tiên. Người mắc chứng quáng gà gặp khó khăn nghiêm trọng khi nhìn rõ trong điều kiện ánh sáng yếu hoặc vào ban đêm, chẳng hạn như khi lái xe hoặc đi bộ trong bóng tối. Điều này xảy ra do cơ thể không thể tái tạo đủ rhodopsin, khiến mắt không thể thích nghi khi chuyển từ vùng sáng sang vùng tối.

Khô mắt và khô kết mạc (xerophthalmia)

Khi thiếu vitamin A, các tuyến nước mắt bị tổn thương và không thể sản xuất đủ nước mắt để bôi trơn nhãn cầu. Điều này dẫn đến tình trạng khô mắt (xerosis), gây cảm giác cộm, ngứa và khó chịu. Nếu không được điều trị, khô mắt có thể tiến triển thành khô kết mạc, khiến kết mạc (lớp màng trong suốt bao phủ lòng trắng mắt) trở nên dày và khô, mất đi độ bóng khỏe.

Khô mắt là một trong những dấu hiệu cảnh báo thiếu vitamin A

Đốm bitot (bitot’s spots)

Đây là các mảng bọt khô, màu trắng hoặc xám xuất hiện trên kết mạc (thường ở vùng gần giác mạc). Những đốm này được tạo thành từ keratin hóa và có thể tạm thời biến mất sau khi bổ sung vitamin A nhưng là dấu hiệu của thiếu vitamin A ở mức độ trung bình.

Loét giác mạc (corneal ulceration)

Trong trường hợp thiếu vitamin A nghiêm trọng và kéo dài, tình trạng khô mắt sẽ làm tổn thương giác mạc (lớp ngoài cùng của mắt), dẫn đến loét giác mạc. Loét có thể làm mất thị lực vĩnh viễn. Vitamin A là vi chất hàng đầu gây mù lòa có thể phòng ngừa được ở trẻ em tại các nước đang phát triển.

>>> Xem thêm: Những dấu hiệu thiếu magie giúp phòng ngừa suy nhược cơ thể

2. Các dấu hiệu cảnh báo thiếu vitamin A về da và tóc

Vitamin A cần thiết cho sự tăng trưởng và biệt hóa của các tế bào biểu mô (da và niêm mạc). Nó giúp duy trì sự toàn vẹn của hàng rào bảo vệ da.

Da khô, sần sùi và ngứa

Da trở nên khô ráp, bong tróc và sần sùi (thường được gọi là bệnh dày sừng nang lông hay phrynoderma). Điều này là do vitamin A tham gia điều chỉnh quá trình luân chuyển tế bào da. Khi thiếu hụt, các tế bào chết tích tụ trên bề mặt da, đặc biệt là ở cánh tay và đùi, làm lỗ chân lông bị tắc nghẽn.

Mụn trứng cá và nổi mụn bất thường

Thiếu vitamin A có thể gây ra sự sừng hóa quá mức ở tuyến bã nhờn và ống dẫn nang lông, làm tăng nguy cơ tắc nghẽn lỗ chân lông và hình thành mụn trứng cá viêm. Đây cũng là lý do tại sao các dẫn xuất của vitamin A (như retinoids) thường được kê đơn để điều trị mụn trứng cá nghiêm trọng.

Tóc khô xơ và rụng tóc

Vitamin A không chỉ giúp da khỏe mạnh mà còn hỗ trợ việc sản xuất bã nhờn, một loại dầu tự nhiên cần thiết để giữ ẩm cho da đầu và tóc. Khi thiếu hụt, tóc dễ bị khô xơ, mất độ bóng, dễ gãy rụng và có thể dẫn đến rụng tóc.

>>> Xem thêm: Nhận biết sớm những dấu hiệu thiếu hụt nội tiết tố

3. Các dấu hiệu khác cảnh báo thiếu vitamin A

Vitamin A còn ảnh hưởng đến nhiều chức năng nội tạng và sinh học quan trọng khác của cơ thể.

Hệ miễn dịch suy yếu và nhiễm trùng lặp lại

Vitamin A được mệnh danh là “vitamin chống nhiễm trùng”. Nó đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ hệ miễn dịch bằng cách tham gia vào việc sản xuất và chức năng của các tế bào miễn dịch. Dấu hiệu cảnh báo thiếu vitamin A thường thấy là người bệnh dễ mắc các bệnh nhiễm trùng, đặc biệt là các bệnh về đường hô hấp (như viêm phổi) và tiêu hóa (tiêu chảy) lặp đi lặp lại, và khó phục hồi sau khi bị bệnh.

Chậm tăng trưởng ở trẻ em

Vitamin A là cần thiết cho sự phát triển xương, sự biệt hóa tế bào và tăng trưởng nói chung. Ở trẻ em, thiếu vitamin A kéo dài có thể dẫn đến chậm lớn, suy dinh dưỡng và dễ bị bệnh tật, ảnh hưởng đến chiều cao và cân nặng.

Vấn đề sinh sản và dị tật bẩm sinh

Vitamin A có vai trò thiết yếu trong việc sản xuất tinh trùng ở nam giới và hỗ trợ sự phát triển phôi thai khỏe mạnh ở phụ nữ. Thiếu hụt nghiêm trọng trong thời kỳ mang thai có thể gây dị tật bẩm sinh ở thai nhi. Tuy nhiên, thừa vitamin A cũng cực kỳ nguy hiểm đối với thai phụ.

Khô niêm mạc

Ngoài da, các niêm mạc khác như niêm mạc hô hấp và tiêu hóa cũng bị ảnh hưởng. Niêm mạc bị khô và tổn thương làm giảm chức năng bảo vệ, khiến các cơ quan này dễ bị vi khuẩn xâm nhập hơn.

4. Đối tượng có nguy cơ cao thiếu vitamin A

Một số nhóm người dễ bị thiếu vitamin A hơn so với dân số chung:

Trẻ em dưới 5 tuổi: Đặc biệt là ở các nước đang phát triển, do chế độ ăn uống thiếu thốn và nhu cầu tăng trưởng cao.
Phụ nữ mang thai và cho con bú: Nhu cầu vitamin A tăng lên để hỗ trợ sự phát triển của thai nhi và cung cấp qua sữa mẹ.
Người có bệnh lý kém hấp thu: Những người mắc các bệnh như bệnh celiac, bệnh crohn, xơ nang (cystic fibrosis) hoặc từng phẫu thuật cắt bỏ một phần ruột có thể gặp khó khăn trong việc hấp thu chất béo, và do đó, kém hấp thu vitamin A (một loại vitamin tan trong chất béo).
Người nghiện rượu mạn tính: Rượu cản trở việc dự trữ và chuyển hóa vitamin A trong gan.

5. Các nguồn thực phẩm giàu vitamin A để bổ sung

Để phòng ngừa những dấu hiệu cảnh báo thiếu vitamin A, điều quan trọng là phải duy trì một chế độ ăn uống cân bằng, giàu các nguồn sau:

Nhóm thực phẩm	Ví dụ
Retinoids (vitamin A có sẵn)	Gan động vật (gan bò, gan gà), dầu gan cá, lòng đỏ trứng, sữa và các sản phẩm từ sữa.
Carotenoids (tiền vitamin A)	Cà rốt, khoai lang, bí đỏ, rau bina (cải bó xôi), cải xoăn, ớt chuông, các loại trái cây màu vàng và cam (xoài, đu đủ).

Nếu bạn nhận thấy những dấu hiệu cảnh báo thiếu vitamin A kéo dài, đặc biệt là các vấn đề về thị lực, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để được chẩn đoán chính xác và bổ sung liều lượng vitamin A thích hợp. Việc tự ý bổ sung liều cao vitamin A có thể gây độc cho gan và gây ra các vấn đề nghiêm trọng khác. duy trì một lối sống tích cực, kết hợp chế độ ăn giàu dinh dưỡng và tập yoga thường xuyên cũng là một biện pháp hiệu quả giúp cơ thể hấp thu dưỡng chất và tăng cường sức đề kháng tổng thể.

Đánh giá