Định lượng cholesterol toàn phần là gì đối với sức khỏe?

Định lượng cholesterol toàn phần là gì? Tại sao chúng ta cần quan tâm đến nó? Và làm thế nào để kiểm soát mức cholesterol hiệu quả? Hãy cùng Unity Fitness tìm hiểu câu trả lời qua bài viết này.

1. Định lượng cholesterol toàn phần là gì?

Cholesterol là một chất béo cần thiết trong cơ thể, đóng vai trò quan trọng trong nhiều quá trình sinh hóa. Nó thuộc nhóm lipid máu, là các chất béo lưu hành trong máu. Mỗi ngày, gan sản xuất một lượng cholesterol nhất định để đáp ứng nhu cầu của cơ thể. Tuy nhiên, cholesterol cũng có thể được đưa vào cơ thể qua các thực phẩm như thịt đỏ, lòng đỏ trứng, và các loại nội tạng động vật.

Trong máu, cholesterol không tồn tại tự do mà liên kết với protein tạo thành các phức hợp gọi là lipoprotein. Có hai loại lipoprotein chính: lipoprotein mật độ thấp (LDL) và lipoprotein mật độ cao (HDL). LDL thường được gọi là “cholesterol xấu” vì nếu nồng độ của nó quá cao, có thể gây tích tụ và tắc nghẽn mạch máu, dẫn đến các bệnh tim mạch. Ngược lại, HDL được xem là “cholesterol tốt” vì nó giúp vận chuyển cholesterol ra khỏi mạch máu, giảm nguy cơ xơ vữa động mạch.

Cholesterol toàn phần là tổng lượng cholesterol LDL, HDL và một phần triglyceride, chiếm khoảng 20% của tổng lipid máu. Cholesterol có vai trò quan trọng trong việc xây dựng màng tế bào, tổng hợp vitamin D, và sản xuất các hormone cần thiết như hormone sinh dục và hormone tuyến thượng thận. Tuy nhiên, khi nồng độ cholesterol trong máu quá cao, nó có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như xơ vữa động mạch và các bệnh lý tim mạch.

Do đó, việc theo dõi chỉ số cholesterol toàn phần là rất quan trọng để đánh giá sức khỏe tim mạch của bạn. Nếu chỉ số này quá cao hoặc quá thấp, đó có thể là dấu hiệu của một số vấn đề sức khỏe tiềm ẩn.

Để đảm bảo sức khỏe tim mạch, việc duy trì mức lipid máu bình thường là điều cần thiết. Các xét nghiệm máu có thể giúp bạn đánh giá tình trạng mỡ máu thông qua việc đo nồng độ cholesterol toàn phần, HDL, LDL, và triglyceride. Những xét nghiệm này yêu cầu bạn nhịn ăn từ 9 đến 12 giờ trước khi lấy mẫu máu để đảm bảo kết quả chính xác nhất.

Vậy, làm thế nào để tính được cholesterol toàn phần? Công thức tính cholesterol toàn phần đơn giản: nồng độ HDL + nồng độ LDL + 20% nồng độ triglyceride. Kết quả sau đó sẽ được so sánh với các mức giới hạn sau đây:

Mức cholesterol toàn phần bình thường: < 200 mg/dL (5,2 mmol/L)

Mức ranh giới cao: 200 – 239 mg/dL (5,2 – 6,2 mmol/L)

Mức cholesterol toàn phần cao: ≥ 240 mg/dL (≥ 6,2 mmol/L)

Các giới hạn này có thể thay đổi dựa trên yếu tố như chủng tộc, độ tuổi và giới tính. Chính vì vậy, việc định lượng cholesterol toàn phần không chỉ giúp bạn kiểm soát sức khỏe cá nhân mà còn giúp phát hiện sớm các nguy cơ bệnh lý, đặc biệt là các bệnh liên quan đến tim mạch. Theo dõi và kiểm soát nồng độ cholesterol thông qua xét nghiệm định kỳ là cách hiệu quả để bảo vệ sức khỏe tim mạch của bạn.

Xem thêm: HDL cholesterol là gì? Ảnh hưởng gì tới sức khỏe không?

2. Định lượng cholesterol toàn phần cao cảnh báo điều gì?

Khi kết quả xét nghiệm cho thấy cholesterol toàn phần cao hơn mức bình thường, điều này có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của bạn. Mức cholesterol cao không chỉ là một con số đáng lo ngại mà còn là dấu hiệu cảnh báo về những nguy cơ tiềm ẩn, đặc biệt là đối với hệ tim mạch. Các biến chứng phổ biến nhất bao gồm nhồi máu cơ tim và đột quỵ, những tình trạng có thể gây tử vong hoặc để lại di chứng nặng nề. Việc định lượng cholesterol toàn phần giúp bác sĩ đánh giá nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.

Ngoài các vấn đề về tim mạch, định lượng cholesterol toàn phần cao còn liên quan đến một số tình trạng sức khỏe nghiêm trọng khác. Ví dụ, mức cholesterol toàn phần cao có thể là dấu hiệu của vàng da do tắc mật, một tình trạng mà các ống dẫn mật bị chặn, làm tích tụ bilirubin trong máu. Đây cũng là một trong những triệu chứng của bệnh đái tháo đường, một bệnh lý mãn tính ảnh hưởng đến cách cơ thể bạn sử dụng glucose. Tăng huyết áp cũng thường đi kèm với mức cholesterol cao, tạo nên một vòng luẩn quẩn nguy hiểm cho sức khỏe tim mạch.

Tuy nhiên, không chỉ có định lượng cholesterol toàn phần cao mới gây lo ngại, mà định lượng cholesterol toàn phần thấp hơn bình thường cũng có thể phản ánh một số vấn đề sức khỏe. Mặc dù ít được chú ý hơn, nhưng cholesterol thấp có thể liên quan đến các rối loạn tâm lý như chứng rối loạn lo âu và bệnh trầm cảm. Các bệnh lý nội tiết như cường giáp, một tình trạng mà tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone, hoặc hội chứng Cushing, một rối loạn do cơ thể tiếp xúc quá mức với hormone cortisol, cũng có thể liên quan đến mức cholesterol thấp.

Do đó, việc duy trì mức cholesterol và triglyceride trong máu ở mức bình thường là vô cùng quan trọng. Để đạt được điều này, không chỉ cần kiểm soát chế độ ăn uống mà còn phải xây dựng một lối sống lành mạnh, bao gồm việc tăng cường cholesterol có lợi HDL và giảm cholesterol có hại LDL.

Điều này có thể được thực hiện thông qua việc lựa chọn thực phẩm giàu chất xơ, hạn chế chất béo bão hòa, tập thể dục đều đặn, và kiểm soát căng thẳng. Bằng cách làm theo những nguyên tắc này, bạn có thể giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh lý nguy hiểm và duy trì sức khỏe tim mạch tốt hơn trong suốt cuộc đời.

Xem thêm: Tai biến mạch máu não: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách phòng ngừa

3. Nên làm gì nếu định lượng cholesterol toàn phần cao?

Khi phát hiện định lượng cholesterol toàn phần trong máu cao, điều này không chỉ đơn thuần là một con số trên bảng kết quả xét nghiệm mà còn là một lời cảnh báo về tình trạng sức khỏe của bạn. Cholesterol cao thường xuất phát từ việc tiêu thụ quá nhiều thực phẩm chứa chất béo bão hòa, dẫn đến mỡ máu tăng cao và các nguy cơ về bệnh tim mạch. Để kiểm soát định lượng cholesterol toàn phần, việc điều chỉnh chế độ ăn uống và lối sống là điều cần thiết.

Thay đổi thói quen ăn uống hàng ngày

Trước hết, bạn nên thay đổi thói quen ăn uống hàng ngày. Một trong những bước quan trọng là chọn những loại thực phẩm ít chất béo và giàu dinh dưỡng. Ví dụ, khi ăn thịt, hãy chọn phần thịt nạc và nhớ cắt bỏ toàn bộ mỡ trước khi chế biến. Đối với thịt gà, bỏ da trước khi nấu cũng giúp giảm lượng chất béo hấp thụ vào cơ thể. Hạn chế ăn các loại thịt có màu đỏ đậm như thịt bò, cừu, vì chúng chứa nhiều cholesterol và chất béo bão hòa.

Ngoài ra, bạn nên hạn chế ăn các món chiên rán, xào, hoặc những món ăn kèm với nước sốt béo ngậy. Thay vì chiên xào, bạn có thể chọn các phương pháp chế biến lành mạnh hơn như nướng, luộc, hoặc hấp. Điều này không chỉ giúp giảm lượng cholesterol tiêu thụ mà còn giữ nguyên được hương vị tự nhiên của thực phẩm.

Lòng đỏ trứng là nguồn cung cấp cholesterol cao, do đó, nếu bạn thường xuyên ăn trứng, hãy chỉ ăn lòng trắng, hạn chế lòng đỏ. Cũng nên thay thế sữa nguyên kem và các sản phẩm từ sữa chứa nhiều chất béo bằng sữa tách béo hoặc sữa ít béo. Các loại thực phẩm như kem béo, phô mai, và sôcôla sữa nên được hạn chế trong khẩu phần ăn hàng ngày.

Một yếu tố quan trọng khác là tăng cường chất xơ từ trái cây và rau quả trong bữa ăn. Chất xơ giúp giảm hấp thụ cholesterol trong ruột, từ đó giúp kiểm soát lượng cholesterol toàn phần trong máu. Bạn có thể dễ dàng bổ sung chất xơ bằng cách ăn nhiều loại rau xanh, quả tươi và ngũ cốc nguyên hạt.

Tập luyện thể dục

Bên cạnh chế độ ăn uống, việc tập thể dục, tập gym, tập yoga đều đặn cũng đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát định lượng cholesterol toàn phần. Mỗi ngày, hãy dành ít nhất 30 phút để tham gia các hoạt động thể chất như đi bộ, chạy bộ, đạp xe, bơi lội, hoặc tập thể dục nhịp điệu. Những hoạt động này không chỉ giúp giảm cholesterol mà còn hỗ trợ kiểm soát cân nặng, giảm huyết áp và đường huyết, đồng thời giúp bạn thư giãn, giảm căng thẳng.

Dùng thuốc theo đơn bác sĩ 

Trong một số trường hợp, khi chế độ ăn uống và tập luyện không đủ để kiểm soát cholesterol, bác sĩ có thể kê đơn thuốc hạ mỡ máu. Nếu bạn được chỉ định dùng thuốc, hãy tuân thủ đúng theo chỉ dẫn của bác sĩ và tái khám định kỳ để đảm bảo lượng cholesterol luôn trong ngưỡng an toàn.

Cuối cùng, việc duy trì thói quen thăm khám sức khỏe định kỳ là điều không thể bỏ qua. Qua đó, bạn có thể theo dõi tình trạng sức khỏe tổng quát, bao gồm cả các chỉ số cholesterol, từ đó có những điều chỉnh kịp thời nếu cần thiết. Hãy nhớ rằng, một lối sống lành mạnh kết hợp với chế độ ăn uống khoa học và tập luyện thường xuyên chính là chìa khóa để duy trì sức khỏe tim mạch tốt và một cuộc sống chất lượng.

Như vậy, bài viết trên đã giải thích định lượng cholesterol toàn phần là gì và tầm quan trọng của nó với sức khỏe. Đừng quên nên đi khám sức khỏe định kỳ và duy trì các thói quen sinh hoạt lành mạnh để có sức khỏe tốt hơn.